Dişe doğal görünümünü ve canlılığına veren tüm dokular pulpa denilen sinirler ve damarlardan oluşmaktadır.Dolaylı yada kendiliğinden oluşan çatlamalar , Dişte meydana gelen ve varolan eski dolgularında içerisinde oluşan çürükler, Yanlış tedavi süreçleri ve deformasyonlar sonucu dişte bulunan sinirler ve damarlar canlılığını zamanla yitirir.Bu tip durumlarda dişlerde ve diş etlerinde kanamalar,çürükler ve apseler meydana geldiği gözlenir.Bu tip vakalarda en iyi sonucu almak için endodonti tedavisi uygulanır.
Uygulama esnasında dişte meydana gelen deformasyon, çürükler , işlevini yitirmiş olan damarlar ve sinirler dişten uzaklaştırılır ve dişte meydana gelen pulpa boşluğunu estetik dolgu yöntemleri doldurma sürecidir.Genel olarak bu tip vakalarda kliniğimizde diş çekimine gerek kalmadan enfekte olmuş dişler kurtarılmaktadır.
KANAL TEDAVİSİ.
Dişin kök kanallarındaki canlı doku(pulpa) iltihaplanmışsa veya canlılığını sürdüremeyecek durumdaysa, dişi kurtarmak için kanal tedavisi gerekir çünkü bu dokunun,vücuttaki diğer dokular gibi kendisini yenileme ve tamir etme kabiliyeti yoktur.Derin çürükler,dişte oluşan kırık ve çatlaklar pulpanın iltihaplanmasına yol açabilirler.Buna ek olarak dişe gelen travmalar,dişi besleyen damar ve sinirlerin kopmasına ve dişin canlılığını yitirmesine sebep olabilirler.Eğer iltihaplı pulpa tedavi edilmezse,ağrıya ve apseye sebep olur.
KANAL TEDAVİSİNİN AŞAMALARI:
DİŞ SİNİRİNE GİRİŞİN SAĞLANMASI.
Öncelikle radyografi alınarak sorunlu diş görülür;dişte hala canlı dokular varsa lokal anestezi yaplılır,varsa dişteki çürükler temizlenir,diş köküne ulaşabilmek için kavite açılır.Bu giriş kavitesi arka dişlerde çiğneyici yüzeyden,ön dişlerdeyse dişin arkasından açılır.
DİŞİN TEMİZLENMESİ.
Bu aşama,dişin iç kısmının temizlenmesidir.Bu temizleme işlemiyle diş içerisinde yer alan bakteriler,toksinler ve artıklar uzaklaştırılır,hasar görmüş pulpa dokusu çıkartılır.Kök kanalları genişletilir ve şekillendirilir.Temizleme işleminin büyük kısmı’’Kök Kanal Eğeleri’’adı verilen aletlerle ve bol yıkama işlemiyle gerçekleştirilir.Yıkama işlemi için genellikle sodyum hipoklorit kullanılmaktadır.Kök kanalının boyunu hesaplamak için kanal bir alet yerleştirilerekröntgen filmi alınır.Buna alternatif olarak,özel bir elektronik alet kullanılarak da kanal boyu belirlenebilir, kök kanalı temizleme işlemi,el aletleri ve el eğeleri ile olduğu gibi el aletlerine takılan ve motorla çalışan döner aletler yoluyla da gerçekleştirilebilir.
KÖK KANAL DOLGUSUNUN YERLEŞTİRİLMESİ.
Diş tam olarak temizlendikten sonra ‘’Gutta Percha’’(güta perka)adı vrilen konik uçlu,kauçuk bir malzeme kanallara yerleştirilir ve yapıştırılır.Bazen yapsal destek amacıyla kanal içine metal ya da plastik çubuk yerleitirilebilir.Kimi zaman da kanallar,özel kanal dolgu malzemesşyle doldurulur,tedavi amacıyla açılan kavite dolgu malzemesiyle kapatılır, hiçbir sorun yoksa tedavi sona erer.
DİŞLER, BİZİ SORUNLARA KARŞI ÇEŞİTLİ SİNYALLER VEREREK UYARIR:
-Dişte soğuk ve sıcak yiyecek ve içeceklerden dolayı oluşan hassasiyet.
-Çiğnerken oluşan ağrı ya da rahat çiğneyememe.
-Kendi kendisine başlayan (özellikle geceleri)ağrı.
-Dişte belirgin renk değişimi.
-Enfeksiyon çene kemiğine kadar ilerlemişse, yüzde şişlik oluşumu.
ENDODONTİK CERRAHİ.
Kanal tedavilerinin başarı oranı günümüzde \%90’ı üzerinde olmakla birlikte diş kanllarının dar veya eğri olduğu durumlarda tekrarlanmış başarısız kanal tedavilerinden yanıt alınamadığında veya kök ucundaki enfeksiyon kanal tedavisiyle iyileştirilebilecek durumda değilse bazen kanal tedavisinin başarısız kaldığı durumlar olabilir..Kanal tedavisinin başarısız olduğu veya iyi yapılamadığı hastalarda endodontik cerrahi(kök ucu rezeksiyonu) uygulanır.Bu hastalardadişi çekmek yerine dişin kök ucuna cerrahi bir operesyonla ulaşılarak kök ucundaki iltihap veya kist ile diş kökünün bir kısmı çıkartılmaktadır.Bu operasyon azı dişleri de dahil olmak üzere tüm dişlere uygulanabilir. Operasyondan önce dişe kanal tedavisi yapılmalıdırendodontik cerreahi, titizlikle yapılması gereken bir işlemdir, operasyon sonrası düzenli kontrol gerektirir.
MİKROENDODONTİ NEDİR?
Çeşitli tedavilerin,mikroskop altında gerçekleştirilebilmesi diş hekimliğindeki son gelişmelerden biridir.Mikroskop kullanımı ile kanal tedavilerinin başarı ve kalitesi büyük oranda artmıştır.Dişin içinde yer alan damar vesinir sistemi kökten çene kemiğine, oradan da diş eti ve ağız içerisine uzanan geniş bir sistemdir.Bu nedenle yaplıcak tedavinin 3 boyutlu olarak,titizlikle yapılması gerekmektedir.Hermetik dolgunun yapılabilmesi için günümüzde’’Rotary Systems’’ adı verilen döner alet sistemleri kullanılmaktadır.Elektronik kanal boyu ölçme aleti tüm kanal boyunu rahatça görmeyi sağlamkla birlikte ultrasonik aletler ve trok ayarlanabiliraletler,kanal sisteminin tamamen temizlenmesi ve dolguya hazır hale gelmesine imkan sağlamaktadır.
Dental operasyon mikroskobu,kanal sistemini büyüterek görebilme olanağı sunmaktadır,böylece gözle görülmeyen en ufak sinir ve damar sistemleri görülüp tedavi edilebilir hale gelmiştir.
KANAL TEDAVİSİNDE LAZER UYGULAMASI.
Lazer uygulaması,kanal tedavisinde destekleyici uygulamalardan biridir.Kanal tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de iltihaplanmış dokuların tamamen arındırılmasıdır.Kanal tedavilerinde nd-YAG lazerler özellikle enfeksiyonlu kanallarda iyi bir sterilizasyon sağlamakta ve tedavinin başarısını büyük ölçüde etkilemektedir ayrıca lazer kullanımı sayesinde doku iyileşmesi hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
KÖK KANAL TEDAVİSİ, AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?
Kök kanal tedavisi sanıldığının aksine lokal anestezi altında gerçekleştirilen ve tamamen ağrısız bir işlemdir.Diş sinirinin tamamen öldüğü durumlarda hiç anestezi gerekmeden de ağrısız ve rahat bir şekilde kanal giriş kavitesi açılarak kanal tedavisi gerçekleştirilebilir.Tedavi sonrası oluşabilecek hafif ağrı için diş hekiminin uygun gördüğü şekilde ağrı kesici de kullanılabilr.
DİŞİM KÖKÜNDE OLUŞANAPSE VEYA KİST,DİŞİN ÇEKİLMESİNİ GEREKTİRİR Mİ?
Günümüzde kanal tedavisinde kullanılan madde ve tekniklrin gelişmesi sayesinde kök ucundaki apseler büyük ölçüde tedavi edilmekte ve dişin çekilmesine gerek kalmamaktadır.
KANAL TEDAVİSİ UYGULANMIŞ BİR DİŞİN ÖMRÜ NE KADARDIR?
Başarılı bir kanal tedavisi sonrasında dişin çürümesini önleyici tedbirler alındığı takdirde,endodontik tedavi geçirmiş bir diş ömür boyu ağızda kalıcı olabilir;düzenli kontrollerle, enfeksiyon başlangıcında teşhis edilebilir.
KANAL TEDAVİSİ.
PULPA.
‘’Pulpa’’adını verdiğimiz bölüm, sırasıyla mine ve dentin tabakasının altında yer alan dişin orta kısmındaki boşluktur.Bu boşluğun,dişin taç kısmındaki bölümü’’Pulpa Odası’’olarak adlandırılmkatdaır.Dişin kök kısmı boyunca devam eden bu boşluk,daralarak küçük bir kanal haline gelip’’kök kanalı’’olarak adlandırılır.Azı dişleri ağzın arka bölümünde yer alır,genellikle 2 ya da 3 köke sahiptirler.Diğer dişlerinse 1 kökü vardır,.Birden fazla köke sahip dişlerde, her bir kökün kendisine ait kanalı vardır, her kök kanalı,küçük delikle kök bitiminde sonlanır.Pulpa odası ve kök kanalları, ‘’pulpa’’ adı verilen canlı dokuları barındırır,burada kollara ayrılan çene kemiğine uzanan damarlar ve sinirler bulunmaktadır.Bu damar ve sinirler,kan yolıyla pulpayı besler veenfeksiyona karşı korur.Pulpa, yanlış bir anlyışla’’sinirler’’olarak tanımlansa da sinirler,pulpayı oluşturan canlı dokuların sadece bir parçasıdır.
PULPA VE KEMİK ENFEKSİYONU.
Pulpada oluşan enfeksiyonun sebebi bakterilerdir.Bakteriler,dişteki çürük veya kırık yoluyla pulpaya doğru ilerler,bakteri istilası önce pulpa odasında başlar ve savunmayı yıkar.Ardından kök kanalı boyunca ilerleyerek pulpaya tamanen zarar verir.Tedavi edilmediği takdirde,kök sonundaki açıklıktan kemiğe kadar sızabilirler ve kemik dokusunu enfekte edebilirler.
KANAL TEDAVİSİ.
‘’Pulpa’’adını verdiğimiz bölüm, sırasıyla mine ve dentin tabakasının altında yer alan dişin orta kısmındaki boşluktur.Bu boşluğun,dişin taç kısmındaki bölümü’’Pulpa Odası’’olarak adlandırılmkatdaır.Dişin kök kısmı boyunca devam eden bu boşluk,daralarak küçük bir kanal haline gelip’’kök kanalı’’olarak adlandırılır.Azı dişleri ağzın arka bölümünde yer alır,genellikle 2 ya da 3 köke sahiptirler.Diğer dişlerinse 1 kökü vardır,.Birden fazla köke sahip dişlerde, her bir kökün kendisine ait kanalı vardır, her kök kanalı,küçük delikle kök bitiminde sonlanır.Pulpa odası ve kök kanalları, ‘’pulpa’’ adı verilen canlı dokuları barındırır,burada kollara ayrılan çene kemiğine uzanan damarlar ve sinirler bulunmaktadır.Bu damar ve sinirler,kan yolıyla pulpayı besler veenfeksiyona karşı korur.Pulpa, yanlış bir anlyışla’’sinirler’’olarak tanımlansa da sinirler,pulpayı oluşturan canlı dokuların sadece bir parçasıdır.
PULPA VE KEMİK ENFEKSİYONU.
Pulpada oluşan enfeksiyonun sebebi bakterilerdir.Bakteriler,dişteki çürük veya kırık yoluyla pulpaya doğru ilerler,bakteri istilası önce pulpa odasında başlar ve savunmayı yıkar.Ardından kök kanalı boyunca ilerleyerek pulpaya tamanen zarar verir.Tedavi edilmediği takdirde,kök sonundaki açıklıktan kemiğe kadar sızabilirler ve kemik dokusunu enfekte edebilirler.
Dişin kök kanallarındaki canlı doku(pulpa) iltihaplanmışsa veya canlılığını sürdüremeyecek durumdaysa, dişi kurtarmak için kanal tedavisi gerekir çünkü bu dokunun,vücuttaki diğer dokular gibi kendisini yenileme ve tamir etme kabiliyeti yoktur.Derin çürükler,dişte oluşan kırık ve çatlaklar pulpanın iltihaplanmasına yol açabilirler.Buna ek olarak dişe gelen travmalar,dişi besleyen damar ve sinirlerin kopmasına ve dişin canlılığını yitirmesine sebep olabilirler.Eğer iltihaplı pulpa tedavi edilmezse,ağrıya ve apseye sebep olur.
KANAL TEDAVİSİNİN SÜREÇLERİ
Öncelikle radyografi alınarak sorunlu diş görülür;dişte hala canlı dokular varsa lokal anestezi yaplılır,varsa dişteki çürükler temizlenir,diş köküne ulaşabilmek için kavite açılır.Bu giriş kavitesi arka dişlerde çiğneyici yüzeyden,ön dişlerdeyse dişin arkasından açılır.
DİŞİN TEMİZLENMESİ.
Bu aşama,dişin iç kısmının temizlenmesidir.Bu temizleme işlemiyle diş içerisinde yer alan bakteriler,toksinler ve artıklar uzaklaştırılır,hasar görmüş pulpa dokusu çıkartılır.Kök kanalları genişletilir ve şekillendirilir.Temizleme işleminin büyük kısmı’’Kök Kanal Eğeleri’’adı verilen aletlerle ve bol yıkama işlemiyle gerçekleştirilir.Yıkama işlemi için genellikle sodyum hipoklorit kullanılmaktadır.Kök kanalının boyunu hesaplamak için kanal bir alet yerleştirilerekröntgen filmi alınır.Buna alternatif olarak,özel bir elektronik alet kullanılarak da kanal boyu belirlenebilir, kök kanalı temizleme işlemi,el aletleri ve el eğeleri ile olduğu gibi el aletlerine takılan ve motorla çalışan döner aletler yoluyla da gerçekleştirilebilir.
DOLGUNUN YERLEŞTİRİLMESİ.
Diş tam olarak temizlendikten sonra ‘’Gutta Percha’’(güta perka)adı vrilen konik uçlu,kauçuk bir malzeme kanallara yerleştirilir ve yapıştırılır.Bazen yapsal destek amacıyla kanal içine metal ya da plastik çubuk yerleitirilebilir.Kimi zaman da kanallar,özel kanal dolgu malzemesşyle doldurulur,tedavi amacıyla açılan kavite dolgu malzemesiyle kapatılır, hiçbir sorun yoksa tedavi sona erer.
DİŞLER, BİZİ SORUNLARA KARŞI ÇEŞİTLİ SİNYALLER VEREREK UYARIR:
-Dişte soğuk ve sıcak yiyecek ve içeceklerden dolayı oluşan hassasiyet.
-Çiğnerken oluşan ağrı ya da rahat çiğneyememe.
-Kendi kendisine başlayan (özellikle geceleri)ağrı.
-Dişte belirgin renk değişimi.
-Enfeksiyon çene kemiğine kadar ilerlemişse, yüzde şişlik oluşumu.
ENDODONTİK NEDİR.
Kanal tedavilerinin başarı oranı günümüzde \%90’ı üzerinde olmakla birlikte diş kanllarının dar veya eğri olduğu durumlarda tekrarlanmış başarısız kanal tedavilerinden yanıt alınamadığında veya kök ucundaki enfeksiyon kanal tedavisiyle iyileştirilebilecek durumda değilse bazen kanal tedavisinin başarısız kaldığı durumlar olabilir..Kanal tedavisinin başarısız olduğu veya iyi yapılamadığı hastalarda endodontik cerrahi(kök ucu rezeksiyonu) uygulanır.Bu hastalardadişi çekmek yerine dişin kök ucuna cerrahi bir operesyonla ulaşılarak kök ucundaki iltihap veya kist ile diş kökünün bir kısmı çıkartılmaktadır.Bu operasyon azı dişleri de dahil olmak üzere tüm dişlere uygulanabilir. Operasyondan önce dişe kanal tedavisi yapılmalıdırendodontik cerreahi, titizlikle yapılması gereken bir işlemdir, operasyon sonrası düzenli kontrol gerektirir.
MİKROENDODONTİ NEDİR?
Çeşitli tedavilerin,mikroskop altında gerçekleştirilebilmesi diş hekimliğindeki son gelişmelerden biridir.Mikroskop kullanımı ile kanal tedavilerinin başarı ve kalitesi büyük oranda artmıştır.Dişin içinde yer alan damar vesinir sistemi kökten çene kemiğine, oradan da diş eti ve ağız içerisine uzanan geniş bir sistemdir.Bu nedenle yaplıcak tedavinin 3 boyutlu olarak,titizlikle yapılması gerekmektedir.Hermetik dolgunun yapılabilmesi için günümüzde’’Rotary Systems’’ adı verilen döner alet sistemleri kullanılmaktadır.Elektronik kanal boyu ölçme aleti tüm kanal boyunu rahatça görmeyi sağlamkla birlikte ultrasonik aletler ve trok ayarlanabiliraletler,kanal sisteminin tamamen temizlenmesi ve dolguya hazır hale gelmesine imkan sağlamaktadır.
Dental operasyon mikroskobu,kanal sistemini büyüterek görebilme olanağı sunmaktadır,böylece gözle görülmeyen en ufak sinir ve damar sistemleri görülüp tedavi edilebilir hale gelmiştir.
KANAL TEDAVİSİNDE LAZER UYGULAMASI.
Lazer uygulaması,kanal tedavisinde destekleyici uygulamalardan biridir.Kanal tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de iltihaplanmış dokuların tamamen arındırılmasıdır.Kanal tedavilerinde nd-YAG lazerler özellikle enfeksiyonlu kanallarda iyi bir sterilizasyon sağlamakta ve tedavinin başarısını büyük ölçüde etkilemektedir ayrıca lazer kullanımı sayesinde doku iyileşmesi hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
KÖK KANAL TEDAVİSİ, AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?
Kök kanal tedavisi sanıldığının aksine lokal anestezi altında gerçekleştirilen ve tamamen ağrısız bir işlemdir.Diş sinirinin tamamen öldüğü durumlarda hiç anestezi gerekmeden de ağrısız ve rahat bir şekilde kanal giriş kavitesi açılarak kanal tedavisi gerçekleştirilebilir.Tedavi sonrası oluşabilecek hafif ağrı için diş hekiminin uygun gördüğü şekilde ağrı kesici de kullanılabilr.
DİŞİM KÖKÜNDE OLUŞANAPSE VEYA KİST,DİŞİN ÇEKİLMESİNİ GEREKTİRİR Mİ?
Günümüzde kanal tedavisinde kullanılan madde ve tekniklrin gelişmesi sayesinde kök ucundaki apseler büyük ölçüde tedavi edilmekte ve dişin çekilmesine gerek kalmamaktadır.
KANAL TEDAVİSİ UYGULANMIŞ BİR DİŞİN ÖMRÜ NE KADARDIR?
Başarılı bir kanal tedavisi sonrasında dişin çürümesini önleyici tedbirler alındığı takdirde,endodontik tedavi geçirmiş bir diş ömür boyu ağızda kalıcı olabilir;düzenli kontrollerle, enfeksiyon başlangıcında teşhis edilebilir.
